Video: veenmosteelt

Veenmos kan een alternatief gewas zijn voor veenweidegebieden. Het legt heel veel CO2 vast, gaat bodemdaling tegen, en kan alternatief zijn voor de potgrondindustrie. VIPNL doet onderzoek naar veenmos als duurzame vorm van landgebruik in veenweidegebieden.

We varen mee met Willem Stuulen (thematrekker Veenmosteelt) en boswachter Bas Rijs. We zien hoe het veenmos in de VIPNL-proef afgelopen jaar gegroeid is. En varen een stukje toekomst tegemoet: zó ziet veenmos eruit als het tientallen jaren zijn gang kan gaan.

Terugblik Nationaal Congres Bodemdaling

Op 21 november waren VIPNL en het NOBV* gezamenlijk vertegenwoordigd op het Nationaal Congres Bodemdaling met een kraam met informatie en een gemeenschappelijk georganiseerde inhoudelijke sessie. Tijdens de sessie gaven we een update over het onderzoek naar natte teelten, klei in veen en boeren op hoog water. Er was veel belangstelling en we hebben interessante contacten gelegd.

Netwerkevenement

Het Nationaal Congres Bodemdaling is een belangrijk netwerkevenement voor bestuurders, ambtenaren en onderzoekers. Dat biedt altijd kansen voor nuttige samenwerkingen. Zo ontmoetten we onderzoekers van Living on Soft Soils, een NWA-onderzoeksprogramma dat baat kan hebben bij de praktijkkennis die wij opdoen.

Kansen voor agrarisch onderwijs

Het agrarisch onderwijs is op dit moment niet gericht op boeren specifiek op veen. De opleidingen beginnen hier wel meer over na te denken. VIPNL zou hierbij mogelijk een rol kunnen spelen, omdat onze proeflocaties zich goed lenen voor praktijkonderwijs.

Praktijk en wetenschap lopen soms uit elkaar

Sommige maatregelen tegen bodemdaling en broeikasgasemissies staan al goed in de belangstelling. Een voorbeeld is klei in veen. Boeren willen al graag met deze maatregel aan de gang. Dat levert een spanningsveld op, omdat nog onvoldoende duidelijk is of en onder welke omstandigheden de maatregel werkt. Dit vraagt om het managen van verwachtingen. We hebben hierover van gedachten gewisseld met beleidsmakers.

* Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden

Aan de slag met knellende regelgeving

Bij de implementatie van maatregelen tegen bodemdaling zit wet- en regelgeving nog erg vaak in de weg. Hoog tijd om daar intern eens over door te praten. Dat deden we op 8 november met de VIPNL-thematrekkers.

Vanaf 2030 stoten Nederlandse veenweidegebieden 1 Mton minder CO2-equivalenten uit. Dat is de afspraak. Allerlei overheden spelen daar nu al op in. Zo liet de provincie Noord-Holland het Loket Veenweideboeren openen. Via dit loket kunnen boeren subsidie aanvragen voor maatregelen. 85% van de kosten wordt vergoed met de gedachte: dan zijn we maar vast begonnen.

Uit deze praktijkproef blijkt ook dat wet- en regelgeving niet helemaal goed aansluit en soms zelfs belemmerend werkt. Zo moet een boer een MER-procedure doorlopen als hij meer dan 100 hectare drukdrains aan wil leggen. Gemeenten hebben via omgevingsvergunningen een instrument om uitrol van maatregelen te bemoeilijken, omgevingsdiensten kunnen vanuit milieuregelgeving weer andere drempels opwerpen.

Voor greppelinfiltratie hebben we beperkende wet- en regelgeving in aanzet alvast benoemd in de themasheet. Een voorbeeld van zulke regelgeving bij greppelinfiltratie is dat een boer een watervoerende greppel niet mag meetellen in zijn mestboekhouding.

Voordat maatregelen grootschalig worden uitgerold is het belangrijk dat er oplossingen zijn voor knellende regelgeving. Kennis daarover gaan we in 2025 in het programma VIPNL verzamelen en publiceren in de themasheets.

Save the date: Klei in Veen, Overlagen en Profielkeren

24 SEPTEMBER: SAVE THE DATE!

Op verschillende plaatsen in het Friese Veenweidegebied wordt – via proeven en demovelden – onderzoek gedaan naar de reductie van broeikasgassen uit veen.
Op dinsdagmiddag 24 september laten we op drie plekken in het Veenweidegebied in Friesland de stand van zaken zien van drie verschillende projecten die uitgevoerd worden
door VIPNL en het Veenweideprogramma Friesland:

– Klei in Veen (Delfstrahuizen)
Klei (her)gebruiken in veenweidebodems lijkt een veelbelovend concept bij de zoektocht naar het verminderen van de CO2-reductie.
De klei-inspoeling heeft de potentie de veenafbraak te reduceren.

– Profielkeren (Scherpenzeel, Groote Veenpolder)
Om veenoxidatie te verminderen wordt veelal uitgegaan van sloot- en grondwaterpeilverhoging als maatregel.
In het noordelijk veenweidegebied is dit (hydrologisch) niet altijd haalbaar; daarom wordt ook gezocht naar andere typen maatregelen.
Profielkeren is er daar een van. Bij bodems met een dunne veenlaag op zandgrond wordt zand onder het veen naar boven gehaald en wordt het veen zo veel mogelijk onder de grondwaterspiegel gebracht.

– Overlagen (Groote Veenpolder)
Overlagen is het opbrengen van grond om veenoxidatie te remmen en daarmee CO2-emissie en bodemdaling te voorkomen.

Hieronder bijgevoegd de save the date voor deze demonstraties. Op dinsdagmiddag 24 september laten wij in het veld zien wat we hebben gedaan in deze drie projecten.

Save the date demonstraties: klei in veen, overlagen en profielkeren