Profielkeren

Het keren van veenprofielen

Om de klimaatdoelstelling in de veenweidegebieden te halen worden verschillende maatregelen onderzocht, waaronder vernattingsmaatregelen en natte teelten. In gebieden waar hydrologische maatregelen niet haalbaar zijn wordt gekeken naar alternatieve soorten maatregelen. Een van de mogelijke maatregelen zonder verhoging van de grondwaterstand is het zogeheten profielkeren. Dit kan worden toegepast bij bodems met een dunne veenlaag, bijvoorbeeld een veenlaag op zand- of kleigrond.

Bij het keren van een bodemprofiel wordt de ondergrond van onder de veenlaag naar boven gehaald om daarmee zoveel mogelijk veen onder de waterspiegel te brengen en zo de CO2-emissie te reduceren. Bij dit proces is het belangrijk om de ondergrond zo min mogelijk met het veen te mengen. Momenteel lopen er diverse proeven die inzichten moeten gaan bieden over de mogelijke bijdrage die het keren van veenprofielen kan opleveren voor de klimaatopgave in de landbouw – en mogelijk ook bij de voorkoming van verdere bodemdaling.

Verkennende onderzoeken

Binnen het thema Profielkeren lopen momenteel enkele verkennende onderzoeken met proeflocaties in Friesland en Overijssel. Daarbij wordt gekeken naar de toepasbaarheid van profielkeren bij bodemsoorten met veenlagen van uiteenlopende diktes. Daarnaast wordt op diverse andere locaties (Groningen, Alblasserwaard, Krimpenerwaard) gekeken naar de mogelijkheid om vergelijkbare onderzoeken uit te voeren, met bijvoorbeeld klei als ondergrond. Aan de hand van de onderzoeksgegevens van deze diverse locaties zal in kaart worden gebracht wat de positieve en negatieve neveneffecten van profielkeren zijn op de kortere en de langere termijn.

Profielkeren als alternatief in de strijd tegen veenoxidatie en bodemdaling

In veenweidegebieden waar hydrologische maatregelen om bodemdaling en broeikasgasemissies te verminderen niet haalbaar zijn, wordt onder andere gekeken naar bodemmaatregelen als mogelijk alternatief. Profielkeren is een innovatieve maatregel die binnen VIPNL verder wordt onderzocht. Profielkeren houdt letterlijk in dat het bodemprofiel wordt omgekeerd. Bij bodems met een dunne veenlaag op zandgrond haalt men hierbij het zand onder het veen omhoog. Op die manier wordt meer veen onder de waterspiegel gebracht, dit werkt oxidatieremmend.

Als het keren van het profiel van een veenbodem werkt, kan dat een bijdrage leveren aan de klimaatopgave van de landbouw in veenweidegebieden, doordat de emissie van broeikasgassen erdoor vermindert. Een mogelijk positief neveneffect is dat het een verdere bodemdaling helpt voorkomen. Een ander belangrijk aspect om te onderzoeken is het mogelijke effect van de maatregel op de biodiversiteit. Wanneer er een ander bodemtype aan de oppervlakte komt te liggen, zal dit ook effecten hebben op zowel het bodemleven ondergronds als de biodiversiteit bovengronds.

Programmacoördinatie

Het VIPNL-thema Profielkeren test op regionaal niveau wat de mogelijkheden zijn van deze alternatieve aanpak binnen het Nationaal Veenplan en de Regionale Veenweide Strategieën van provincies. De afstemming met andere thema’s binnen VIPNL en de financiële coördinatie en verantwoording ligt bij VIPNL. Naast de programmacoördinatie en -integratie verzorgt VIPNL ook de communicatie rondom de diverse projecten.