Veenweidesloot van de Toekomst
In dit thema staat het onderzoek naar de Veenweidesloot van de Toekomst (VeeST) centraal. We onderzoeken hoe de toekomstbestendige veenweidesloten bijdragen aan doelstellingen op het gebied van klimaat, natuur en landbouw. Het doel is om inzicht te krijgen hoe zo’n sloot eruitziet, en welk beheer nodig is om dit te bereiken en te behouden. Dit geldt voor zowel de huidige situatie als voor wanneer slootwaterpeilen hoger en dynamischer worden.
Rond de sloten in de veenweidegebieden spelen allerlei vraagstukken. De waterkwaliteit is vaak niet in orde en oevers zijn gevoelig voor erosie. Planten of dieren die hier van nature niet voorkomen, veroorzaken schade aan oevers en ecosystemen. Onderhoud (schonen en baggeren) kost veel geld terwijl minder intensief beheer meestal beter is voor waterkwaliteit en stabiliteit. Ook lijkt slootbagger impact te hebben op het milieu door de substantiële uitstoot van broeikasgassen.
In de nabije toekomst kunnen maatregelen tegen bodemdaling, klimaatverandering en klimaatadaptatie deze problemen versterken. Om bodemdaling te beperken, moeten de veenweidegebieden natter worden met hogere slootpeilen. Slootpeilen worden ook vaker flexibel om extremen in droogte en neerslag op te vangen. Dit brengt extra risico’s met zich mee, zoals erosie van oevers, ophoping van bagger in de sloot en (daardoor) extra aanvoer van voedingsstoffen die de waterkwaliteit verminderd. Meer bagger en een slechtere waterkwaliteit kunnen ook resulteren tot een hogere uitstoot van broeikasgassen uit de sloot.
Deze bestaande en verwachte problemen vragen om oplossingen waar de Veenweidesloot van de Toekomst aan bijdraagt.
Thematrekker:
Martijn Thijssen, ORG-ID; martijn@vip-nl.nl
Inhoudelijk trekker:
Debby van Rotterdam, NMI-Agro; debby.vanrotterdam@nmi-agro.nl
Lees meer
De veenweidesloot van de toekomst is niet één type sloot, maar een sloot die bepaalde kenmerken heeft. De Veenweidesloot van de Toekomst is een gezonde sloot met diverse planten en dieren en met stevige en begroeide oevers die zich aanpassen aan het klimaat. Een sloot die goed omgaat met te verwachten hoger waterpeilen en schommelingen in het peil, en die extremen in droogte en neerslag opvangt. Een sloot met beperkte baggervorming, voldoende waterdiepte en beperkte verwijdering van planten. Dit leidt tot lage uitstoot van methaan, en een goede waterkwaliteit met diverse flora en fauna in en om de sloot.
Momenteel weten we nog niet hoe we ervoor kunnen zorgen dat die Veenweidesloot van de Toekomst ook daadwerkelijk kan ontstaan. De variatie aan veenweidesloten is groot. Het aantal factoren dat van invloed is op zowel de waterkwaliteit als op de stabiliteit is groot en verschilt per type sloot. Het doel van dit thema is om op een systematische wijze inzicht en handelingsperspectief te verkrijgen. Dit helpt om voor verschillende sloottypen een passend ideaalbeeld te bereiken en te behouden.
Bij dit onderzoek gaan we ervan uit dat het beheer van de sloot en de slootkant een belangrijke rol speelt bij de Veenweidesloot van de Toekomst. Door ander beheer kan een stabielere oever en slootprofiel ontstaan met een natuurlijkere begroeiing. Tegelijkertijd is het goed voor zowel de biodiversiteit als voor de waterkwaliteit. Bovendien helpt het bij het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen.
Het project VeeST start met het in beeld brengen van bestaande kennis, goede voorbeelden en interessante locaties. Vanaf 2024 zal verder onderzoek plaatsvinden naar hoe het beheer van de sloot uiteindelijk kan bijdragen aan de VeenweideSloot van de Toekomst.