Drie onverwachte gewassen om in de gaten te houden

Hoe kunnen boeren en andere grondgebruikers in veenweidegebieden hun boterham blijven verdienen bij een waterpeil net onder of boven het maaiveld? Drie natte teelten om in de gaten te houden.

Dat is innoveren: ontdekken dat niet alles werkt zoals verwacht, en dat niet alles werkt op elke plek. De afgelopen jaren is het nodige onderzoek gedaan naar natte teelten. Waarop gaan we als VIPNL onder het thema Natte Teelten onze pijlen de komende tijd richten?

We maakten met de kennis van nu eerst een nieuwe lijst van kanshebbers. Drie opmerkelijke gewassen die onze speciale aandacht verdienen.

Riet: oerdegelijke plant met verrassende kansen

Wat maakt een gewas kansrijk? Eén van de randvoorwaarden: volume. We zoeken namelijk een oplossing voor het hele veenweidegebied, niet voor een paar hectare.

De meest oerdegelijke planten blijken dan ineens heel interessant. Zo’n gewas is riet. Riet wordt in Nederland geoogst uit natuurgebieden. Het groeit daar onder natuurlijke omstandigheden, maar de opbrengst neemt af. Hoe dat komt, weten we niet precies: een van de mogelijke oorzaken is dat het water schoner wordt. Ondertussen importeren we heel veel riet uit China. De vraag op de Nederlandse markt is constant en redelijk groot: dus waarom niet zelf telen? De kunst is om uit te vogelen hoe je dat onder gecontroleerde omstandigheden het beste doet.

Wilg: oude bekende verovert nieuwe markt?

De boom die bij uitstek houdt van natte voeten. Een teelt met geschiedenis, want deze knotboom is niet voor niets zo’n oer-Hollands icoon in ons landschap. De tijd van wilgentenen manden is natuurlijk wel voorbij. Maar de toepassing van wilg staat wel opnieuw in de belangstelling, want er is vraag voor dijkversterking, oeverbeschoeiing en de particuliere markt. Genoeg aanleiding om verder uit te zoeken.

Miscanthus: een plant met heel veel toepassingen

Een gewas kan nog zo welig tieren, als niemand het wil gebruiken heeft een teler er niets aan en is er geen verdienmodel. Een plant met heel veel toepassingen is in potentie dus heel interessant.

Juist daarom richten we onze blik op miscanthus. Miscanthus of prachtriet is een blikvanger in menig tuin. Maar deze plant kan meer. Miscanthus heeft een hele hoge biomassaproductie en kan goed gebruikt worden als vezelgewas. De elastische stengel is geschikt als grondstof voor bouwmaterialen, zelfs als wapening in beton. Alleen weten we op dit moment weinig over hoe dit gewas groeit onder zeer natte omstandigheden.

(Tekst gaat verder onder de foto.)

Hoe gaan we verder?

Met de nieuwe gewassen beginnen we overwegend op kleine schaal. Het draait om vragen als: groeit dit gewas überhaupt goed bij hoge waterpeilen? Wat is de opbrengst? En is het gewas inderdaad geschikt voor de beloofde toepassing?

Zo’n benadering geldt niet voor elk gewas. Over de commerciële wilgenteelt maar ook over riet is al veel bekend. Voor die gewassen spelen weer andere vragen die veel meer te maken hebben met opschaling.

En lisdodde dan?

Wie de ontwikkelingen rond natte teelten al langer volgt, weet dat de afgelopen jaren veel is geïnvesteerd in lisdodde. Lisdodde staat nog steeds hoog op onze lijst.

Opschalen is voor lisdodde nu de grootste uitdaging; pas als we opschalen wordt de teelt interessant voor grondeigenaar én markt. We hopen in beeld te krijgen waar en onder welke omstandigheden lisdodde-teelt het beste tot zijn recht komt en hoe je de teelt beter in de vingers krijgt. Ook gaan we de kosten en baten beter doorrekenen. Omdat we voor lisdodde willen weten of en hoe deze op commerciële schaal te telen is, werken we ook samen met partijen buiten VIPNL die op grotere oppervlakten pionieren. Daar leren we veel van en visa versa kunnen we onze kennis en ervaring inbrengen zodat we de ontwikkeling een duw in de rug geven.

Ideeën?

Mist u een gewas in onderstaande lijst? Ziet u een kansrijke toepassing? Wilt u meer weten? Stuur een mail naar thematrekker Arnoud de Vries (arnoud@vip-nl.nl).

Lijst

  • Riet
  • Rietgras
  • Gemengde biomassa
  • Grote en kleine lisdodde
  • Oeverzegge
  • Miscanthus
  • Zonnekroon
  • Wilg