Hegewarren nieuwe onderzoekslocatie greppelinfiltratie

Het VIPNL-onderzoek naar greppelinfiltratie heeft een nieuwe onderzoekslocatie: Hegewarren (Friesland). In het voorjaar van 2025 zijn verschillende percelen ingericht. We doen hier onderzoek naar vier varianten van greppelinfiltratie.

In Hegewarren lopen al verschillende veenweide-onderzoeken. Op het veen-melkbedrijf wordt onderzocht of een hoger waterpeil samen gaat met een economisch perspectief voor de melkveehouderij. Er is een experiment met natte teelten en met draadloos dynamisch weiden. Niet voor niets werd in 2024 de landelijke VIPNL-dag in Hegewarren georganiseerd. Het onderzoek naar greppelinfiltratie vormt hierop een mooie aanvulling.

Waarom onderzoek naar greppelinfiltratie?

Op veel plekken in het veenweidegebied liggen greppels. Deze zijn oorspronkelijk aangelegd om overtollig water af te voeren. Bij een hoog slootwaterpeil zouden deze greppels ook water aan kunnen voeren. Dat kan een eenvoudige en goedkope manier zijn om het grondwaterpeil in veenweidegebieden te verhogen.

In Hegewarren testen we vier varianten:

• a. Greppelinfiltratie met greppelafstand 20 meter (GIS 20 m)
• b. Greppelinfiltratie met greppelafstand 10 meter (GIS 10 m)
• c. Greppelinfiltratie met greppelafstand 10 meter: aanleg drainbuis (GIS-D 10 m)
• d. Peilgestuurde greppelinfiltratie 15 meter (PGIS 15 m – HAKLAM)

Bij variant a liggen greppels op 20 meter afstand van elkaar om water aan te voeren, bij variant b liggen die op 10 meter. Naar deze varianten doen we al langer onderzoek. Variant c en d zijn onbekender en lichten we hieronder toe.

Greppelinfiltratie met een drainbuis

Dit is een hybride variant tussen greppelinfiltratie en passieve waterinfiltratie met drains. De greppelafstand is 20 meter met halverwege een drain. Dat betekent dus dat elke 10 meter water wordt geïnfiltreerd. We onderzoeken deze variant omdat veel bestaande greppels te ver van elkaar liggen om de grondwaterstand voldoende te verhogen. Een oplossing is om extra greppels te graven, maar dit gaat ten koste van de opbrengst en vraagt om aangepast beheer. Met drains kan een boer met dezelfde machines het land op en blijft de opbrengst gelijk.
Mogelijke nadelen zijn er ook. De drains zouden dicht kunnen groeien met wortels en bij inzet van zwaar materieel dichtgedrukt kunnen worden. Dat gaan we in deze proef uitzoeken.

Peilgestuurde greppelinfiltratie

Greppels infiltreren water bij een hoog slootwaterpeil. Op veel locaties wordt het slootwaterpeil bepaald door het waterschap op basis van een kalender en is er weinig flexibiliteit om te verhogen of verlagen naar behoefte. In deze variant werken we met een flexibel slootpeil. Het uitgangspunt: hoog als het kan, laag als het moet (HAKLAM). Het voordeel is dat de boer kan inspelen op de situatie: een hoger peil bij droge omstandigheden en lager als het veel heeft geregend of als er gehooid moet worden.

Locaties gestopt

Naast het mooie nieuws dat het onderzoek op Hegewarren is opgestart, heeft het projectteam helaas ook moeten concluderen dat op de locaties Brandwijk en Zwartsluis de kwaliteit van de infiltratie en de monitoring niet op het gewenste niveau gebracht kon worden. Daarom is besloten om de onderzoeken hier te beëindigen.