Profielkeren

Wat is profielkeren?

Door het omkeren van het bodemprofiel, waarbij bovenliggend veen naar beneden wordt gebracht en onderliggend zand naar boven komt, kan veenoxidatie worden verminderd, doordat het veen onder de grondwaterspiegel komt te liggen. Volledig stoppen zal niet optreden gezien andere stoffen die als oxidator kunnen worden benut (anaerobe afbraak). Wel zal de snelheid worden vertraagd.

Waarom is het belangrijk?

Het Nederlandse veenweidegebied is een uitstoter van broeikasgassen. Het voornemen van de Nederlandse overheid is om in 2030 de broeikasgasemissie van het veenweidegebied te verlagen met 49% ten opzichte van 1990. Een manier om invulling te geven aan dit doel is door het keren van profielen. Het grote voordeel van deze ingreep is dat de huidige functies van het land behouden kunnen blijven en er daardoor meer draagvlak is voor dergelijke maatregelen.

CONTACT

Dirk Johan Feenstra (LTO Noord)

E-mailadres:
dfeenstra@ltonoord.nl

  • Klaas Kooistra (Onafhankelijk bodemexpert)
  • Maaike van Agtmaal (Louis Bolk Instituut)
  • Nico van der Weerd (Agrariër in de Groote Veenpolder)
  • Jan Dunnink (Agrariër Noordwest Overijssel)
  • Dirk Johan Feenstra (LTO Noord)
  • Sjoerd van der Meulen (LTO Noord)
  • Provincie Fryslân
  • Provincie Overijssel
  • Wetterskip Fryslân
  • Louis Bolk Instituut
  • Veenweiden Innovatiecentrum
  • VIC Zegveld
  • LTO Noord
  • Loonbedrijf Rijpma
  • Van Werven Infra & Recycling
  • Initiatiefgroep Groote Veenpolder
  • Provincie Overijssel; Provincie Groningen
  • Waterschap Drents Overijsselse Delta
  • Agrariërs Groote Veenpolder en Noordwest Overijssel
  • Lokale gemeenschappen Groote Veenpolder en Noord-Overijssel

DISCLAIMER

Profielkeren is een controversiële maatregel. Het is effectief voor het reduceren van broeikasgasemissies, het veen wordt letterlijk dieper in het bodemprofiel gekeerd en komt daardoor permanent onder het grondwater te staan. De controverse zit hem in andere functies. Cultuurhistorisch gezien is het veranderen van een bodemprofiel onwenselijk. Omstandigheden voor flora en fauna – waaronder als belangrijke groep de weidevogels – zullen veranderen. Ook het effect op archeologische en aardkundige waarden moet goed worden onderzocht. Hoe effectief  de maatregel is niet bekend, er zijn immers geen metingen ten aanzien van broeikasgasemissies.

Daarom zijn enkel percelen uitgezocht die archeologisch niet interessant zijn. Anders had VIPNL geen vergunning gekregen van de provincie voor de ontgronding.

Voorlopige resultaten

  • Klimaat en milieu

    Het onderzoek is in 2023 opgestart. Resultaten op broeikasgasemissies  zijn nog niet bekend. De bodem moet zich eerst zetten en daarna kan gemeten worden. De aanname is dat het keren van de bodem een gunstig effect heeft wanneer de veenlaag onder het grondwaterpeil komt te liggen. 

    Lees meer

  • Ondernemers

    Voor de meer intensieve melkveebedrijven lijkt dit een gunstige maatregel te zijn, omdat er niet veel hoeft te worden veranderd in de bedrijfsvoering. Door de bouwvoor opzij te zetten en terug te brengen na het profielkeren is er voldoende organische stof in de toplaag van de bodem om graslandbeheer weer snel op te starten.

    Lees meer

  • Maatschappij

    De maatregel stuit mogelijk op maatschappelijke weerstand . Het veranderen van de bodemgesteldheid (veenbodem wordt zand- of kleibodem) wordt gezien als onwenselijk bij overheden en maatschappelijke organisaties.

    Lees meer

  • Water

    Afhankelijk van de onderlaag zal de waterbehoefte afnemen, omdat de verdamping afneemt en het peil minder uitzakt. Wat profielkeren betekent voor de waterkwaliteit wordt nog onderzocht.

Stand van zaken

Het project bevindt zich momenteel in fase -3 van de innovatiefunnel, complete concepten. Er is een proef gestart aan de Gracht in Munnekeburen. Foto’s van de proef staan in de themasheet.

TIJDLIJN

Pilotlocaties

1
1

Munnekeburen

Relatie met andere VIPNL thema’s

Overlagen valt onder het thema bodem maar is gerelateerd aan de andere thema’s water, landgebruik en integrale bedrijfsvoering.

Water: Het verminderen van veenoxidatie door profielen te overlagen heeft gevolgen voor het waterbeheer.

Landgebruik: Profielkeren heeft invloed op het landgebruik. Door de onderliggende zandlaag naar boven te halen kunnen percelen eerder in het jaar worden bewerkt wat ten voordele is van het landbouwkundig gebruik van het perceel.

Integrale bedrijfsvoering: Profielkeren is een praktische maatregel voor integrale bedrijfsvoering. Door het keren wordt er gewerkt aan het optimaliseren van de landbouwkundige bedrijfsvoering met een lage broeikasgasuitstoot door veenoxidatie.

CONTACT

Dirk Johan Feenstra (LTO Noord)

E-mailadres:
dfeenstra@ltonoord.nl