In veengebieden speelt waterhuishouding een grote rol. Zodra de bodem te droog wordt, komt er zuurstof bij het veen en begint het langzaam af te breken (veenoxidatie). Bij dat proces komt veel CO2 vrij en daarnaast komt er methaan en in kleinere hoeveelheden lachgas vrij. Deze broeikasgassen zorgen voor verdere opwarming van de aarde.
Eén van de manieren om uitstoot van broeikasgassen uit veen te verminderen is overlagen. Daarbij wordt een dunne laag grond, vaak klei of zand, bovenop het veen aangebracht. Je kunt dit zien als een soort beschermende deken dat over de bodem wordt gelegd. Die extra laag zorgt ervoor dat het veen eronder minder makkelijk in contact komt met zuurstof. Dit vertraagt het afbraakproces en vermindert de uitstoot van broeikasgassen. Helemaal stoppen lukt niet, omdat er altijd wel plekken zijn waar zuurstof kan binnendringen en er kunnen ook andere broeikasgassen ontstaan zónder zuurstof, zoals methaan.
Binnen het project wordt geëxperimenteerd met verschillende soorten grond, zand /zavel en klei. In het onderzoek wordt gekeken naar de agronomische effecten van het overlagen. Wat doet de maatregel met de grasgroei? En wat voor effecten zijn er voor het bodemleven? Daarnaast wordt er een eerste verkenning gedaan wat de effecten van de maatregel zijn op broeikasgasemissie.
Overlagen is een maatregel die kan helpen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Het grote voordeel is dat de bestaande functies van het land, zoals landbouw en natuurbeheer, in veel gevallen kunnen blijven bestaan. Als overlagen op grotere schaal wordt toegepast, kan het wellicht een bijdrage leveren aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast heeft overlagen in veengebieden andere voordelen:
TEAM
STAKEHOLDERS
Om broeikasgassen uit veen te verminderen, moet het veen nat blijven. Het verhogen van het waterpeil (vernatting) is vaak de meest directe manier om veen nat te houden, maar dit kan om verschillende redenen niet overal. Bodemmaatregelen, zoals overlagen, bieden in zulke gevallen een alternatief. Overlagen is vooral geschikt in veengebieden waar een dunne extra laag zand of klei kan worden aangebracht, in combinatie met een hoog genoeg grondwaterpeil en goed waterbeheer. Het grootste effect wordt verwacht op gronden zonder natuurlijk kleidek. Belangrijke aandachtspunten zijn:
DISCLAIMER
Het toevoegen van een nieuwe laag verandert de oorspronkelijke bodemopbouw. Dat kan als ongewenst worden gezien vanuit cultuurhistorisch of archeologisch oogpunt. Daarnaast is er bij overlagen een spanning tussen klimaatwinst en biodiversiteitsdoelen. Niet alle natuur profiteert van overlagen. Voor soorten die juist gebaat zijn bij open en drogere omstandigheden, zoals sommige weidevogels, kan de verandering minder gunstig zijn, omdat voedsel minder goed bereikbaar is en de vegetatie kan veranderen. Nader onderzoek zal uitwijzen in hoeverre dit het geval is.
Het is nog niet precies bekend hoeveel uitstoot structureel bespaard wordt met overlagen.
In de eerste jaren na het aanbrengen van de afdeklaag kan er juist nog wat extra uitstoot ontstaan, voordat het effect van overlagen echt zichtbaar wordt. Dat komt doordat de oude grasmat die onder de nieuwe laag terechtkomt, nog gaat verteren. Daarbij kan CO2 vrijkomen, of methaan als die grasmat onder water ligt. Daarnaast bevat de extra afdeklaag soms ook organische stof (plantenresten), wat ook invloed kan hebben op de uitstoot van broeikasgassen.
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/Kaart-Demodag-Profielkeren-en-Overlagen-VIP-NL-Rouveen.jpg
1132
1812
Lotty Nijhuis
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/2022/08/VIPNL-basislogo-klein-test-1.jpg
Lotty Nijhuis2025-09-02 13:53:302025-09-11 11:52:4624 september: demodag profielkeren en overlagen (Rouveen)
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/201106_Grutto_PetervanGraafeiland-scaled-e1730813394675.jpg
197
709
Linda Brinkman
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/2022/08/VIPNL-basislogo-klein-test-1.jpg
Linda Brinkman2024-11-05 14:41:332024-11-15 17:50:03Wat doet klei in veen met de biodiversiteit en het voedselaanbod voor weidevogels?
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/kleipaletten-nobv-meetsites1.jpg
270
709
Linda Brinkman
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/2022/08/VIPNL-basislogo-klein-test-1.jpg
Linda Brinkman2024-11-05 14:13:102024-11-15 17:54:28Kleipaletten aangelegd en NOBV intensieve meetsites Klei in Veen gestart
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/thema-demodag-klei-in-veen.jpg
245
656
Linda Brinkman
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/2022/08/VIPNL-basislogo-klein-test-1.jpg
Linda Brinkman2024-11-05 14:08:092024-11-05 14:09:09VIPNL-demodag in het Friese Veenweidegebied
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/IMG_9562-Peternella-Veld-huizen-scaled.jpg
1707
2560
Linda Brinkman
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/2022/08/VIPNL-basislogo-klein-test-1.jpg
Linda Brinkman2024-08-13 13:42:392024-08-13 13:59:31Save the date: Klei in Veen, Overlagen en Profielkeren
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/1S2A8859-Peternella-Veldhuizen-scaled.jpg
1707
2560
Lotty Nijhuis
https://vip-nl.nl/wp-content/uploads/2022/08/VIPNL-basislogo-klein-test-1.jpg
Lotty Nijhuis2024-03-04 16:25:512024-03-12 17:03:14Zand erover: als vernatten niet haalbaar is
Het project bevindt zich momenteel in fase 3 van de innovatiefunnel, ideeën. Het overlagen op de proefvelden is technisch goed gelukt en de bodem is zich nu aan het zetten. De daadwerkelijke klimaateffecten moeten nog gemeten worden.
Groote Veenpolder
Noordwest Overijssel
Overlagen valt onder het thema bodem maar is gerelateerd aan de andere thema’s water, landgebruik en integrale bedrijfsvoering.
Water: het verminderen van veenoxidatie door profielen te overlagen heeft gevolgen voor het waterbeheer. De hypothese is dat het peil minder verhoogd hoeft te worden dan bij vernatting
Landgebruik: overlagen heeft een minder ingrijpend resultaat voor graslandbeheer dan vernatting
Integrale bedrijfsvoering: profielkeren is een praktische maatregel voor integrale bedrijfsvoering. Door het keren wordt er gestreefd naar het optimaliseren van de landbouwkundige bedrijfsvoering met een lage broeikasgasuitstoot.
