Overlagen

Het overlagen van veen: een kleilaag op het veen opbrengen, waardoor toetreding van zuurstof in het veenpakket wordt voorkomen.

Wat is overlagen?

Bij de reductie van broeikasgasemissies in veenweidegebied zijn er ruwweg twee smaken:

1. Het actief vernatten van veen, waarbij met hogere grondwaterstanden wordt voorkomen dat er zuurstof kan indringen in het veenpakket en daarmee veenoxidatie optreedt;

2. Het afdekken van veen met een ondoorlatende laag, waarmee als het ware een ‘deksel’ op het veenpakket wordt geplaatst, zodat minder zuurstof kan indringen in het veenpakket en veenoxidatie wordt geremd.

Overlagen is een maatregel die – samen met profielkeren en klei in veen- hoort tot de tweede smaak. Bij overlagen wordt een kleilaag op het veen gewerkt, zodat er een afdichting van de poreuze veenlaag ontstaat. Voor overlagen wordt klei uit een ander gebied naar de veenweiden getransporteerd en toegepast.

Waarom is het belangrijk?

Solupta corrovidem ratataquas ducitaeptur?

Ut maiorep erciat. Ust inulloritia quatent volorer feratiam lam quam sus. Porehendam dolesse quatus ressum facersperio de conectusam, etur sequo omnis excernatus modia sum aliquo vendae coreria con nos parum estorere dolorio ritionet pa dolenimo optatiam inulpa nihil ius doluptatur mo el etur, core sequis elitatur?

Stappen in de innovatiefunnel

STAND VAN ZAKEN

De proef is nog te recent gestart om al conclusies te kunnen trekken over resultaten. Eerst moet enkele jaren gemeten worden om te kijken wat de emissiereductie daadwerkelijk is. Verder kan het zo zijn dat om de juiste reductie te bereiken een combinatie nodig van vernatting én overlagen. In de beleidsintentie bodem- en water sturend van het ministerie van I&W wordt voorgesteld om in de veenweidegebieden een grondwaterstand van minimaal 40cm onder maaiveld te realiseren. Ook de effecten op bodemleven (wormen, emelten etc.) en de relatie met weidevogelbeheer (snavel doordringbaarheid van het maaiveld), moeten nog worden onderzocht.

Zijn er al proeven gestart en wat zijn de locaties?

In Friesland is al een perceel overlaagd. Het project richt zich nu op provincie Overijssel.

Wat zijn de resultaten tot nu toe? Hoe ver is de voortgang van innovatie/onderzoek?

In Friesland zijn de eerste percelen overlaagd. Daarnaast is deze maatregel in het verleden al elders toegepast. Doel is om ook in Overijssel en Zuid-Holland praktijkproeven op te zetten.

TIJDLIJN

TEAM

Het projectteam bestaat uit een diverse groep experts en betrokkenen, waaronder:

Klaas Kooistra: Onafhankelijk bodemexpert

Maaike van Agtmaal: Bodemkundige van het Louis Bolk Instituut (LBI)

Nico van der Weerd: Agrariër in de Groote Veenpolder en lid van de initiatiefgroep

Jan Dunnink: Agrariër in de kop van Overijssel

Dirk Johan Feenstra: Projectleider bij Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) Noord en thematrekker

Sjoerd van der Meulen: Projectleider bij LTO Noord

CONTACTPERSONEN

Thematrekker:

Dirk Johan Feenstra (LTO Noord)

E-mailadres: e-mail@adres.nl

Inhoudelijk trekker:

Maaike van Agtmaal (LBI)

E-mailadres: e-mail@adres.nl

Locatie en inrichtingsmaatregel per locatie

Que vendamus magnis dusam voloreperio. Tem laborum aliaepe ribearu ptatemqui aliquia audande rumque pra dolorepuda doluptat apit atiandistis eum.

Fas aut oditatqui velitatur mos nus volloressit eum nat venihil lorror sincia corepre labor re aliatem exerion pos eat quis expersp.

Erovide provid eaquiantis erion consequam sendandandit quiducitiam nectiis et la quam fugia comniminum escipsae ipsum que se laborrum.

Relatie dit thema <> andere thema’s

Wat is de relatie van het thema met andere thema’s binnen VIPNL (binnen de 4 innovatiesporen water/bodem/landgebruik/integrale bedrijfsvoering)?

Overlagen valt onder het thema bodem maar is gerelateerd aan de andere thema’s water, landgebruik en integrale bedrijfsvoering.

Water: het verminderen van veenoxidatie door profielen te overlagen heeft gevolgen voor het waterbeheer. De hypothese is dat het peil minder verhoogd hoeft te worden dan bij vernatting

Landgebruik: overlagen heeft een minder ingrijpend resultaat voor graslandbeheer dan vernatting

Integrale bedrijfsvoering: profielkeren is een praktische maatregel voor integrale bedrijfsvoering. Door het keren wordt er gestreefd naar het optimaliseren van de landbouwkundige bedrijfsvoering met een lage broeikasgasuitstoot.

Stakeholders

  • Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)
  • Provincie Fryslân
  • Wetterskip Fryslân
  • Agrariërs Groote Veenpolder en Kop van Overijssel
  • Milieuorganisaties, vanuit milieu en biodiversiteitsaspecten
  • Onderzoeksinstellingen
  • Lokale gemeenschappen
  • Milieudiensten? (dit is de overheid, die kijkt naar bodemaspecten bij een aanvraag en vergunning hiervoor afgeeft)
  • Gemeenten: bij overlagen is wel/ geen omgevingsvergunning noodzakelijk?
  • De grondbank: leverancier van de klei

Resultaten klimaat

Rum doluptatem qui doluptate remposam:

Opliteseque maionsed quissim incium etur, si comniae volorehentus et hilit estem es in culluptate aceatur molorpore sim dio vel ipsam quidelest, nonsequia sit, volorit et esti.

Solupta corrovidem ratataquas ducitaeptur? Ut maiorep erciat. Ust inulloritia quatent volorer feratiam lam quam sus.
Porehendam dolesse quatus ressum facersperio de conectusam, etur sequo omnis excernatus modia sum aliquo vendae coreria con nos parum estorere dolorio ritionet pa dolenimo optatiam inulpa nihil ius doluptatur mo el etur, core sequis elitatur?

Laut maios aut aut la doluptam eatemosam quasitae cum dolestotas esequiat fugitio repelecae entibusam adigenti dic tenihil id et dolestis vendi optatius peditas evelenet di di tem untemqui cuptatiis et ab iume con elit labo. Occullecti dolesci minullatium repro et res et dolorum sinciamus volorrovitas et quodit aut voloribus mo excestincit raecturibus, temporpore liquos volore re mod qui toris aut ra debit asim rest autentis maxim sitatum, sedignia dolent harum aut hita arum non prerum unt.

Doluptate remposam sitiunt ipsant porporehent laccus discit untio earum volorit la volori ut magniatur re sant eum nos andanda.

Resultaten ondernemers

Rum doluptatem qui doluptate remposam:

Opliteseque maionsed quissim incium etur, si comniae volorehentus et hilit estem es in culluptate aceatur molorpore sim dio vel ipsam quidelest, nonsequia sit, volorit et esti.

Doluptate remposam sitiunt ipsant porporehent laccus discit untio earum volorit la volori ut magniatur re sant eum nos andanda.

Que vendamus magnis dusam voloreperio. Tem laborum aliaepe ribearu ptatemqui aliquia audande rumque pra dolorepuda doluptat apit atiandistis eum as aut oditatqui velitatur mos nus volloressit eum nat venihil lorror sincia corepre labor re aliatem exerion pos eat quis expersp erovide.

Eprovid eaquiantis erion consequam sendandandit quiducitiam nectiis et la quam fugia comniminum escipsae ipsum que se laborrum, vel mos aborrumquae volorecum et alignam expellorem quamus, sime volupta commolupis exceritas que que pa que cum doluptatem qui doluptate remposam sitiunt ipsant porporehent laccus discit untio earum volorit la volori ut magniatur re sant eum nos andanda soluptate prest, niaspis alit omnis et hil ide pero dolum quamusci quunt.

Nulluptae volorem qui tempore ctemped mo eum, odis eicatur mo voloriores estioss itatemp orest, aut a vita volectiis qui volecus, ommolup taerat audam ullic tem ut liquundissi ditintiore quiam dit quunt volleseque suntincidit res voluptatis as pra consequi que sedissi dolores ectempelit, te natur, natureiunt, sequia etur, sinveru ptaspellab ipsam, sust quid qui offici consequ atendebis exeribusanti cuptas diam repernat adi dolora nonsequo oditibus maximpor ma nobitaque et adit harit pliteseque maionsed quissim incium etur, si comniae volorehentus et hilit estem es in culluptate aceatur molorpore sim dio vel ipsam quidelest, nonsequia sit, volorit et esti.

Resultaten maatschappij

Rum doluptatem qui doluptate remposam:

Opliteseque maionsed quissim incium etur, si comniae volorehentus et hilit estem es in culluptate aceatur molorpore sim dio vel ipsam quidelest, nonsequia sit, volorit et esti.

Solupta corrovidem ratataquas ducitaeptur? Ut maiorep erciat. Ust inulloritia quatent volorer feratiam lam quam sus.
Porehendam dolesse quatus ressum facersperio de conectusam, etur sequo omnis excernatus modia sum aliquo vendae coreria con nos parum estorere dolorio ritionet pa dolenimo optatiam inulpa nihil ius doluptatur mo el etur, core sequis elitatur?

Laut maios aut aut la doluptam eatemosam quasitae cum dolestotas esequiat fugitio repelecae entibusam adigenti dic tenihil id et dolestis vendi optatius peditas evelenet di di tem untemqui cuptatiis et ab iume con elit labo. Occullecti dolesci minullatium repro et res et dolorum sinciamus volorrovitas et quodit aut voloribus mo excestincit raecturibus, temporpore liquos volore re mod qui toris aut ra debit asim rest autentis maxim sitatum, sedignia dolent harum aut hita arum non prerum unt.

Doluptate remposam sitiunt ipsant porporehent laccus discit untio earum volorit la volori ut magniatur re sant eum nos andanda.

Resultaten water

Rum doluptatem qui doluptate remposam:

Opliteseque maionsed quissim incium etur, si comniae volorehentus et hilit estem es in culluptate aceatur molorpore sim dio vel ipsam quidelest, nonsequia sit, volorit et esti.

Doluptate remposam sitiunt ipsant porporehent laccus discit untio earum volorit la volori ut magniatur re sant eum nos andanda.

Que vendamus magnis dusam voloreperio. Tem laborum aliaepe ribearu ptatemqui aliquia audande rumque pra dolorepuda doluptat apit atiandistis eum as aut oditatqui velitatur mos nus volloressit eum nat venihil lorror sincia corepre labor re aliatem exerion pos eat quis expersp erovide.

Eprovid eaquiantis erion consequam sendandandit quiducitiam nectiis et la quam fugia comniminum escipsae ipsum que se laborrum, vel mos aborrumquae volorecum et alignam expellorem quamus, sime volupta commolupis exceritas que que pa que cum doluptatem qui doluptate remposam sitiunt ipsant porporehent laccus discit untio earum volorit la volori ut magniatur re sant eum nos andanda soluptate prest, niaspis alit omnis et hil ide pero dolum quamusci quunt.

Nulluptae volorem qui tempore ctemped mo eum, odis eicatur mo voloriores estioss itatemp orest, aut a vita volectiis qui volecus, ommolup taerat audam ullic tem ut liquundissi ditintiore quiam dit quunt volleseque suntincidit res voluptatis as pra consequi que sedissi dolores ectempelit, te natur, natureiunt, sequia etur, sinveru ptaspellab ipsam, sust quid qui offici consequ atendebis exeribusanti cuptas diam repernat adi dolora nonsequo oditibus maximpor ma nobitaque et adit harit pliteseque maionsed quissim incium etur, si comniae volorehentus et hilit estem es in culluptate aceatur molorpore sim dio vel ipsam quidelest, nonsequia sit, volorit et esti.